.jpg)
Przełom w badaniach nad HIV: odkryto przeciwciało blokujące prawie wszystkie znane warianty wirusa
Naukowcy z Uniwersytetu w Kolonii dokonali niezwykle obiecującego odkrycia. Zidentyfikowali przeciwciało, które w testach laboratoryjnych potrafiło zablokować niemal wszystkie znane warianty wirusa HIV – patogenu odpowiedzialnego za AIDS. To odkrycie daje nadzieję na zupełnie nowy sposób leczenia i zapobiegania zakażeniom HIV.
Przeciwciało, nazwane 04_A06, wykazało imponującą skuteczność – w testach neutralizacyjnych potrafiło zatrzymać aż 98,5 procent spośród ponad 300 różnych szczepów HIV. To wyjątkowy wynik, biorąc pod uwagę, jak zmienny i trudny do zwalczania jest ten wirus. HIV ma bowiem zdolność do szybkich mutacji, które często sprawiają, że przestaje reagować na dotychczasowe leki lub przeciwciała.
Badania rozpoczęły się od analizy próbek krwi osób nazywanych „elita-neutralizatorami”. To bardzo rzadkie przypadki pacjentów zakażonych HIV, których układ odpornościowy sam potrafi utrzymać wirusa pod kontrolą przez wiele lat, bez rozwoju choroby. Naukowcy pobrali z ich organizmów tysiące komórek odpornościowych typu B – właśnie te komórki wytwarzają przeciwciała, czyli białka zdolne do rozpoznawania i zwalczania patogenów.
Z ponad pięciu tysięcy komórek badacze stworzyli kilkaset różnych przeciwciał i testowali, które z nich są najbardziej skuteczne. Spośród nich jedno – właśnie 04_A06 – wyróżniało się zdecydowanie. W badaniach na specjalnie zmodyfikowanych myszach, których układ odpornościowy przypominał ludzki, przeciwciało potrafiło niemal całkowicie wyeliminować wirusa z organizmu i utrzymać jego poziom na bardzo niskim poziomie przez dłuższy czas.
To, co czyni 04A06 tak wyjątkowym, to jego budowa. Przeciwciało ma nietypowo długą część, dzięki której potrafi „sięgnąć” do miejsc na powierzchni wirusa, które zazwyczaj są trudno dostępne. Właśnie te ukryte fragmenty, tzw. konserwatywne regiony, są niezwykle ważne dla funkcjonowania HIV i rzadko ulegają zmianom. Dlatego wirus nie może ich łatwo „ukryć” ani zmodyfikować, by uciec przed działaniem przeciwciała. W efekcie 04A06 działa na bardzo szerokie spektrum odmian wirusa – nawet na te, które wcześniej były odporne na inne formy leczenia.
Symulacje komputerowe sugerują, że pojedyncza dawka takiego przeciwciała mogłaby zapewnić ochronę przed zakażeniem na poziomie ponad 90 procent. To otwiera przed naukowcami zupełnie nowe możliwości – zarówno jeśli chodzi o terapię osób już zakażonych, jak i o profilaktykę, czyli zapobieganie infekcjom. Przeciwciało mogłoby być podawane np. osobom szczególnie narażonym na kontakt z wirusem, działając jak rodzaj biologicznej „tarczy ochronnej”.
Zanim jednak 04_A06 trafi do praktycznego zastosowania, potrzebne będą dalsze, długotrwałe badania. Na razie wszystkie testy przeprowadzono w laboratoriach i na modelach zwierzęcych. Kolejnym krokiem będą badania kliniczne na ludziach, które pozwolą ocenić nie tylko skuteczność, ale też bezpieczeństwo terapii. Dopiero wtedy będzie można myśleć o wprowadzeniu tej metody do leczenia lub zapobiegania HIV.
Eksperci podkreślają, że choć odkrycie to nie oznacza jeszcze przełomu w sensie natychmiastowego wyleczenia HIV, stanowi ogromny krok naprzód. Po raz pierwszy udało się uzyskać przeciwciało o tak szerokim zakresie działania i tak wysokiej skuteczności. Co więcej, naukowcy wierzą, że połączenie 04_A06 z innymi przeciwciałami lub lekami mogłoby jeszcze bardziej ograniczyć możliwości mutacji wirusa.
Nie da się ukryć, że przed badaczami wciąż wiele wyzwań – m.in. koszty produkcji takich przeciwciał, ich trwałość w organizmie oraz dostępność dla pacjentów na całym świecie. Jednak sama perspektywa stworzenia terapii, która mogłaby powstrzymać niemal wszystkie znane odmiany HIV, jest bezprecedensowa.
Jak podsumowali autorzy badań z Uniwersytetu w Kolonii, odkrycie 04_A06 daje „realną nadzieję na opracowanie skutecznej immunoterapii lub prewencji HIV”. Po raz pierwszy od dekad pojawia się szansa na stworzenie biologicznego środka, który naprawdę może zmienić bieg historii walki z tym wirusem.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Czym jest przeciwciało 04_A06? To nowo odkryte przeciwciało, które w testach laboratoryjnych potrafiło zneutralizować prawie wszystkie znane warianty HIV.
2. Czy 04_A06 może wyleczyć HIV? Na razie nie wiadomo. Wyniki są obiecujące, ale potrzebne są dalsze badania kliniczne.
3. Jak działa to przeciwciało? Działa poprzez przyłączanie się do stabilnych części wirusa, których HIV nie może łatwo zmienić, uniemożliwiając mu wniknięcie do komórek.
4. Czy można już dostać lek z tym przeciwciałem? Nie. Przeciwciało jest dopiero na etapie badań przedklinicznych. Leczenie ludzi będzie możliwe dopiero po kilku latach testów.
5. Czy 04_A06 może zapobiegać zakażeniu HIV? Tak, naukowcy uważają, że może być stosowane profilaktycznie – podobnie jak szczepionka, ale działająca przez pewien czas po podaniu.
6. Dlaczego to odkrycie jest tak ważne? Bo to pierwszy przypadek przeciwciała, które potrafi zablokować niemal wszystkie znane warianty HIV, co wcześniej uznawano za niemożliwe.
Źródło: uni-koeln.de
